گویش های عربی آنچنان باهم متفاوتند که اگر بنا بر زبان شناختی باشد میتوان گفت که هر کدام یک زبان جداگانه ای هستند.
شکل‌گیری گویش های عربی و عربی معیار
زبان عربی که در قرآن استفاده شده، به عربی کلاسیک معروف است. فصیح‌ترین شکل زبان عربی هم همین است.
زبان عربی کلاسیک در کشورهای اسلامی گسترش یافت، اما استفاده از آن در گفت‌وگوهای روزمره دشوار بود. بنابراین عربی در هر منطقه‌ای با زبان محلی آنجا ترکیب شد و به‌مرور گویش های عربی شکل گرفتند. این تغییرات محلی، گویش های عربی فراوانی را پدید آوردند که هنوز هم در گوشه‌وکنار دنیا شنیده می‌شوند.
در گذر سال‌ها، عربی کلاسیک هم شکل آسان‌تری به خود گرفت. نسخهٔ ساده‌تری از آن به عربی جدید استاندارد یا عربی معیار معروف شد. عربی جدید استاندارد یا عربی معیار در واقع همان عربی کلاسیک است، اما واژه‌های ساده‌تر و پیچیدگی‌های دستوری کمتری دارد.
عربی جدید استاندارد یا عربی معیار در کشورهای عربی استفاده می‌شود، اما فقط در مراودات رسمی. این زبان ابزار برقراری ارتباط بین عرب‌هایی است که به گویش های عربی مختلفی صحبت میکنند. در کتاب‌ها، روزنامه‌ها و رسانه‌هایی همچون اخبار، آگهی‌های تبلیغاتی، سخنرانی‌ها و کنفرانس‌ها و همین طور ارائه‌ها در مدارس و دانشگاه‌ها هم استفاده می‌شود.
انواع زبان عربی
اگر به طور کلی زبان عربی را بخواهیم تقسیم و طبقه بندی کنیم، بهترین تشریح به صورت زیر است:
عربی کلاسیک:
شیوه ادبی زبان عربی از قرن هفتم میلادی و طی قرون وسطی بود. این نوع گویش فقط مخصوص نص قرآن، متون ادبی همانند شعرها، نثرها و سخنرانی‌ها در دوران اموی و عباسی از برجسته‌ترین آثار موجود به عربی کلاسیک هستند. این نوع زبان عربی بسیار مشکل بوده به طوری که فهم و درک حتی برای آن دسته از عرب زبانان که تحصیل عالی ندارند بسیار مشکل است.
عربی فصیح:
نوع معیار و ادبی زبان عربی است که در نوشتار، سخنرانی سیمینار رسمی، متن روزنامه و در بیشتر مکالمات در سراسر جهان عرب برای آسان کردن معاشرات و ارتباطات به کار می‌رود. این زبان همچنین به‌عنوان یک زبان چندقطبی در نظر گرفته می‌شود. هیچ‌کس عربی معیار یا عربی جدید استاندارد را به‌عنوان زبان مادری صحبت نمی‌کند. یعنی اگر با فرد عربی به زبان عربی جدید استاندارد یا عربی معیار صحبت کنید، هرچند کاملا حرف شما را می‌فهمد، اما متوجه غریب و غیرطبیعی بودن زبان شما هم می‌شود.
عربی محاوره:
محاوره یعنی همان لهجه و گویشی که مردم برای حرف زدن از آن استفاده میکنند. محاوره تشکیل شده است از فرعیات به نام لهجه که در زبان عربی لهجه‌های بسیار گوناگونی وجود دارد.
شما هم اگر به فکر یادگیری زبان عربی هستید و برای انتخاب گویش های عربی تردید دارید، بهتر است مطلب عربی فصیح یاد بگیریم یا محاوره را مطالعه کنید.
منابع:
