دلایل تفاوت لهجه‌های عربی

• عوامل جغرافیایی: فاصله جغرافیایی و قرارگیری در مناطق مختلف باعث شده است که لهجه‌ها به مرور زمان تغییرات زیادی کنند.
• تاثیر زبان‌های دیگر: هر منطقه تحت تاثیر زبان‌های دیگر قرار گرفته است. مثلاً لهجه عراقی تحت تاثیر زبان‌ ترکی و لهجه خلیجی تحت تاثیر زبان های فارسی و انگلیسی قرار گرفته است.
• عوامل تاریخی و اجتماعی: وقایع تاریخی، مهاجرت‌ها و تحولات اجتماعی نیز در شکل‌گیری لهجه‌ها نقش داشته‌اند.

 تفاوت‌های لهجه عراقی با لهجه خلیجی:

• تلفظ: تلفظ حروف و کلمات در این دو لهجه متفاوت است. مثلاً تلفظ حرف “ق” در عراقی به “گ” نزدیک‌تر است مثل کلمه «قلب» که «گلب» تلفظ میشود، در حالی که در خلیجی به شکل استانداردتر تلفظ می‌شود. در برخی از کشورهای خلیجی حرف «ج» را «ي» تلفظ میکنند مثل کلمه «دجاج» که «دیاي» تلفظ میشود.
• واژگان: بسیاری از واژگان در این دو لهجه متفاوت هستند. مثلاً کلمه “من” در عراقی “أنی” و در خلیجی “أنا” است.
• گرامر: گرچه ساختار کلی گرامر در هر دو لهجه عربی است، اما تفاوت‌هایی در کاربرد برخی افعال و حروف اضافه وجود دارد.
• آهنگ گفتار: آهنگ و لحن گفتار در این دو لهجه متفاوت است.

کدام لهجه عربی را یاد بگیریم؟

اینکه کدام لهجه را یاد بگیریم بستگی به هدف شما و شرایط شما دارد.

•  کسی که می خواهد در لبنان کار کند باید لهجه‌ی لبنانی را یاد بگیرد.
•  کسی که فراگیری عربی را برای زیارت اربعین می خواهد باید لهجه‌ی عراقی را یاد بگیرد.
•  کسی که می‌خواهد در سوریه فعالیت نظامی یا فرهنگی داشته باشد باید لهجه سوری را یاد بگیرد.
•  کسی که می خواهد به عنوان سفیر یا کاردار فرهنگی در کشور مصر مشغول به کار شود باید لهجه‌ی مصری را یاد بگیرد.
•  کسی که می‌خواهد برای تجارت به کشورهای حاشیه خلیج فارس سفر کند باید لهجه خلیجی را یاد بگیرد.

بنابراين هرکسی به اقتضای شغل و هدف خود باید لهجه‌ی مورد نظر را یاد بگیرد.

حال سوال این است که اگر فعلا هیچ کاری در هیچ کدام یک از این کشورها ندارید و صرفا می خواهید  یک لهجه را یاد بگیرید کدام مناسب‌تر است؟

پاسخ

به نظر نگارنده لهجه های عراقی و خلیجی برای ساکنان کشور ما از همه جهت مناسب تر است به دلائل زیر:

1. لهجه های عراقی و خلیجی لهجه ای همه فهم است یعنی این لهجه ها را همه کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای سوریه و لبنان و… به راحتی متوجه می شوند.

اما برخی لهجه‌ی های عربی مثل لبنانی یا لهجه برخی کشورهای عربی آفریقایی خاص است یعنی برخی اصطلاحات آن را همه متوجه نمی شوند.

بنابراین یادگیری لهجه های عراقی و خلیجی برای تعامل با سائر کشورهای عربی نیز مفید و راهگشاست.

2. لهجه عراقی لهجه و زبان منبرهای شیعه و علمای دین است. از آن جهت که کشور عراق و حوزه علمیه نجف یکی از مراکز مهم تشیع است بسیاری از منبرها و روضه ها به لهجه‌ی عراقی می باشد. و علمای شیعه در بسیاری از مناطق شیعه نشین دنیا مثل کویت لبنان سوریه به لهجه‌ی عراقی منبر می روند و روضه می خوانند. حتی بسیاری از علمای شیعه سوریه و لبنان نیز روضه‌خوانی را با لهجه عراقی انجام می دهند.

 پس با یادگیری لهجه عراقی به خوبی می توانیم منبر و روضه عربی گوش کنیم.

3. با توجه به ارتباطات گسترده مذهبی دو کشور ایران و عراق لهجه عراقی در ایام زیارت یا مراسم اربعین می تواند بسیار به زائران ایرانی کمک کند و همچنین هنگام آمدن عراقی ها به ایران نیز وجود افراد مسلط به لهجه‌ی عراقی کارگشا خواهد بود.

 پس با یادگیری لهجه عراقی به راحتی زیارت می رویم و همچنین می توانیم با زائرین عراقی به خوبی ارتباط بگیریم.

4. لهجه‌های عراقی و خلیجی شباهت ساختاری بسیاری با لهجه عربی هم میهنان عرب زبان ما در نقاط مختلف کشور مانند عرب های استان خوزستان و بوشهر دارد.

 از این رو ضمن آسان شدن تعامل با عرب های ایرانی یادگیری لهجه‌ شبیه به عرب های ایرانی برای یک فرد ایرانی مناسب تر به نظر می رسد تا اینکه انسان بخواهد لهجه‌ی کشورهایی مانند لبنان و سوریه یا مصر را فرابگیرد.